Tasarım ve Programlama - GAP İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Koordinatörlüğü Ercan YİĞİT

• Anasayfa
• Altyapı

KENTSEL VE KIRSAL ALTYAPI

GAP Bölgesi’ndeki hızlı nüfus artışı ve göç nedeniyle kentsel alanlarda altyapı problemleri gün geçtikçe ağırlaşmış ve birçok sosyo-ekonomik soruna neden olmuştur. Kırsal alandaki yaşam koşullarının güçlüğü ve kentlerin çekim gücü insanları göç etmeye yönelten sebeplerin başında gelmektedir. Hızlı kentleşme kentler üzerindeki baskıyı artırmakta ve daha geniş kitleleri çevre sorunlarıyla yüz yüze bırakmaktadır. Bölge şehirleri, gerekli kentsel planlama hizmetlerinin verilmediği çok geniş alanlara yayılmış durumdadır. Özellikle büyük şehirlerin etrafında oluşan gecekondu türü yerleşimlerde sorunlar ağırlaşmış, çevreyle ilgili altyapı ve hizmet sunumu artmıştır.

Eylem Planı 2008-2012 ile birlikte Bölge’nin kırsal ve kentsel altyapı yatırımları hızlandırılmıştır. İmar planı, harita alımı ve çevre düzeni planı çalışmaları yürütülmüş, kentsel ve kırsal içmesuyu,  kanalizasyon, atıksu arıtma, katı atık depolama yatırımları gerçekleştirilmiştir. 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Adıyaman-Şanlıurfa-Diyarbakır Planlama Bölgesi ve Mardin-Batman-Siirt-Şırnak Planlama Bölgesi'ne ait 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları tamamlanmış ve 02.04.2012 tarihinde onaylanmıştır.

GAP İdaresi tarafından Bölge genelinde 2018 yılı itibarıyla 189 yerleşim yerinin halihazır harita alımı yapılmıştır. 1993-2014 yılları arasında toplam 70 adet yerleşim yerinin 1/5000 ölçekli nazım imar ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile planlamaya esas jeolojik etüt raporları tamamlanmış ve ilgili kurumlarca onaylanmıştır. Ekim 2014 itibarıyla 12 yerleşimin kent bütünü imar planı çalışmaları ile planlamaya esas jeolojik etüt raporları devam etmektedir. Altyapı çalışmaları kapsamında; Nizip, Kilis ve Mardin kentlerinin katı atık düzenli depolama alanı yapımı bitirilmiştir. Üst ölçekli plan çalışmaları kapsamında Cizre-İdil-Silopi ile Siverek-Hilvan yöresinde sulamaya açılacak alanlar için alt bölge gelişme planları hazırlanmıştır.

Kentlerin içmesuyu ihtiyacının karşılanması için devam etmekte olan projelerin tamamlanması hedeflenmiş; Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından Adıyaman, Mardin-Kızıltepe, Siirt ve Şırnak içmesuyu projeleri tamamlanarak bu kentlere yeterli ve sağlıklı içme suyu sağlanmıştır. GAP Bölgesi’ndeki bütün kentler yeterli içme, kullanma ve endüstri suyuna kavuşmuştur.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı-Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından arazi toplulaştırması ve tarla içi geliştirme hizmetlerinin yürütüldüğü alanlarda 1.166 köyün kanalizasyonu tamamlanmış, 21 köyün içmesuyu şebekesi revizyonu gerçekleştirilmiştir.

Bölgesel kalkınmaya yönelik yürütülen çalışmalar içerisinde 2005 yılında başlatılan ve temel amacı kırsal kesimde süregelen içme suyu ve yol sorunlarının ortadan kaldırılması olan Köy Altyapısını Destekleme Projesi (KÖYDES) kapsamında 2005-2013 yılları 1.673 susuz ve 6.070 suyu yetersiz üniteye içme suyu sağlanmıştır. Ayrıca, belediyelerin acil nitelikli olan, ancak finansmanında zorluk yaşanan içme suyu ve kanalizasyon projelerine kaynak sağlanması için 2010 yılında Kalkınma Bakanlığı koordinatörlüğünde Su, Kanalizasyon ve Altyapı Projesi (SUKAP) başlatılmıştır. Bu kapsamında GAP illerinden 77 içmesuyu projesi, 119 kanalizasyon projesi olmak üzere toplam 196 proje başlatılmıştır.

GAP İdaresi tarafından köylerin hijyenik koşullarda sağlıklı içme suyu kaynağına kavuşturulması amacıyla alınan sondaj makinesi ile 1998-2013 döneminde 365’i sulu olmak üzere toplam 568 adet kuyu açılmıştır.

İçme, Kullanma Suyu Şebekesi ve Arıtma Tesisleri

Bölge’de 2002 yılında İçme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı %16 iken 2016 yılında bu oran %55 seviyelerine yükselmiştir.

Belediye Atık Su İstatistikleri

Bölge’de 2002 yılında Belediyelerdeki toplam atıksu arıtma tesisi sayısı 8 iken bu ran 2016 yılında 2 katından daha fazla yükselerek 17 olmuştur. Yine 2002 yılında bölgede Belediyelerdeki  gelişmiş atıksu arıtma tesisi hiç yok iken 2016 yılına kadar 5 adet kurulmuştur.

Belediye Atık İstatistikleri

Bölge’de 2002 yılında Atık hizmeti verilen nüfusun toplam nüfus içinde oranı %69 iken 2016 yılında bu oran %91 seviyelerine yükselmiştir.